Απαραίτητα δικαιολογητικά για μεταβίβαση (πώληση-γονική παροχή-δωρεά)

Α. Ο ΜΕΤΑΒΙΒΑΖΩΝ (ΠΩΛΗΤΗΣ-ΓΟΝΕΑΣ-ΔΩΡΗΤΗΣ)

1) Φορολογική Ενημερότητα (συγκεκριμένα για μεταβίβαση ακινήτου), η οποία εκδίδεται είτε από το taxis εφόσον ο μεταβιβάζων δεν έχει καμία φορολογική εκκρεμότητα, είτε από την Δ.Ο.Υ. εισοδήματος του μεταβιβάζοντος, οπότε στην περίπτωση αυτή πρέπει να αναγράφει και το ακίνητο που μεταβιβάζεται.

2) Ασφαλιστική Ενημερότητα από το ΙΚΑ αν ο μεταβιβάζων είναι ή ήταν έμπορος, ελεύθερος επαγγελματίας ή μέλος εταιρείας ή κοινοπραξίας, ή αν την τελευταία δεκαετία κτίζει ή έκτιζε σπίτι ή αν αγόρασε σπίτι που κτίστηκε την τελευταία δεκαετία. Η ενημερότητα αυτή εκδίδεται συγκεκριμένα για μεταβίβαση ακινήτου από το Τμήμα Οικοδομών του ΙΚΑ στο οποίο υπάγεται το ακίνητο που μεταβιβάζεται (ενδέχεται να ζητηθεί υπηρεσιακό σημείωμα περί μη οφειλής από το ΙΚΑ στο οποίο υπάγεται η επιχείρηση του μεταβιβάζοντος). Αν δεν υπάρχουν εκκρεμότητες ή οφειλές, την ενημερότητα μπορεί να την πάρει και ο Συμβολαιογράφος ηλεκτρονικά, μόνο όμως αν πρόκειται για αδόμητο οικόπεδο/αγροτεμάχιο ή για λογαριασμό του εργολάβου και του οικοπεδούχου.

3) Πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ (το οποίο εκδίδεται ηλεκτρονικά από το taxis) από το οποίο να προκύπτει ότι ο μεταβιβάζων έχει δηλώσει το ακίνητο (ή το δικαίωμα, π.χ. επικαρπία) που μεταβιβάζει με τα σωστά στοιχεία στις δηλώσεις Ε9 των ετών 2011, 2012, 2013, 2014 και 2015 και δεν οφείλει φόρο γι’ αυτό (η επιτρεπόμενη απόκλιση είναι +/-5 τ.μ. στην επιφάνεια των κτισμάτων και +/-2% στην επιφάνεια των αγροτεμαχίων ή των οικοπέδων). Αν ο μεταβιβάζων απέκτησε το μεταβιβαζόμενο ακίνητο (ή δικαίωμα) αργότερα από κάποιο από τα παραπάνω έτη, τότε για το έτος ή για τα έτη αυτά υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση στην ΔΟΥ εισοδήματός του (εις διπλούν, μαζί με φωτοτυπία του συμβολαίου κτήσης) στην οποία δηλώνει τον χρόνο απόκτησης του ακινήτου (ή δικαιώματος) και ότι δεν είχε υποχρέωση να το συμπεριλάβει στην δήλωση Ε9 του αντίστοιχου και των προηγούμενων ετών.
Το παραπάνω πιστοποιητικό εκδίδεται χειρόγραφα από την αρμόδια ΔΟΥ μόνο α) αν οφείλεται φόρος (ΦΑΠ ή ΕΝΦΙΑ) ακόμη κι αν είναι σε ρύθμιση, ή β) όταν ο μεταβιβάζων είναι νομικό πρόσωπο.

Δεν απαιτείται πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ για αγροτεμάχια για τα έτη 2010-2013. Απαιτείται μόνο από το έτος 2014 και μετά.

4) Αν ο τίτλος κτήσης είναι Γονική Παροχή – Δωρεά - Κληρονομία τότε α) αν τα συμβόλαια (ή ο θάνατος) είναι μετά τις 31-12-1994,πιστοποιητικό από την ΔΟΥ του γονέα - δωρητή - αποβιώσαντος ότι δεν οφείλεται φόρος γονικής παροχής - δωρεάς ή κληρονομίας αντίστοιχα, ενώ β) αν είναι πριν την 31-12-1994, επικυρωμένο αντίγραφο του συμβολαίου ή βεβαίωση από τον συμβολαιογράφο που το συνέταξε για την ακριβή ημερομηνία του συμβολαίου, και, σε περίπτωση κληρονομίας, ληξιαρχική πράξη θανάτου.

5) Αν στον τίτλο κτήσης είχε παρακρατηθεί η επικαρπία και ο επικαρπωτής απεβίωσε προσκομίζεται ληξιαρχική πράξη θανάτου του επικαρπωτή.

6) Αντίγραφο της Άδειας Οικοδομής και Σχεδιαγράμματα Πολεοδομίας(τοπογραφικό διάγραμμα - διάγραμμα κάλυψης - τομή - κατόψεις ορόφων). Αν το ακίνητο έχει κτιστεί μετά τις 14-3-1983 το αντίγραφο της άδειας οικοδομής πρέπει να είναι επικυρωμένο. Επίσης αν πρόκειται για ακίνητο που κτίζεται με άδεια οικοδομής μετά την ισχύ του Ν. 4030/2011 χρειάζονται και αντίγραφα των σχεδίων της άδειας, θεωρημένα από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ).

7) Βεβαίωση μηχανικού σύμφωνα με τον Ν. 4178/2013 (και υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη) ότι στο ακίνητο δεν υπάρχει κτίσμα ή ότι το κτίσμα που υπάρχει και η χρήση του είναι σύμφωνα με την οικοδομική άδεια ή (σε περίπτωση που έχουν εκτελεσθεί αυθαίρετες κατασκευές ή έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετες χρήσεις) ότι οι υπάρχουσες αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις έχουν τακτοποιηθεί.. Η βεβαίωση του μηχανικού πρέπει να συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένο από το κρατικό σύστημα συντεταγμένων Ε.Γ.Σ.Α.'87. Δεν απαιτείται τοπογραφικό διάγραμμα α) για ακίνητα εντός σχεδίου για τα οποία μέχρι 8/8/2013 είτε έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια είτε έχει καταρτισθεί συμβόλαιο σύστασης οριζοντίων ή καθέτων ιδιοκτησιών, β) για ακίνητα εντός σχεδίου όπου έχει κυρωθεί πράξη εφαρμογής, γ) για ακίνητα εκτός σχεδίου μη άρτια και μη οικοδομήσιμα σύμφωνα με το εμβαδόν τους, δ) για ακίνητα που προέρχονται από αναδασμό και διανομή εφόσον η αντικειμενική αξία τους δεν είναι πάνω από 15.000 ευρώ και δεν βρίσκονται εντός Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ). - Σημειώνεται ότι ως ΖΟΕ έχει καθοριστεί ολόκληρη η εκτός σχεδίου περιοχή του νομού Αττικής (μαζί με τα νησιά), εκτός από την περιοχή της τέως επαρχίας Τροιζηνίας (ΠΔ 22/6/1983 ΦΕΚ Δ' 284/7-7-1983). Σε περίπτωση που έχει γίνει τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων με το Ν. 4178/2013 (ή 4014/2011), τότε εκτός από τα παραπάνω, απαιτείται και η βεβαίωση περαίωση της διαδικασίας τακτοποίησης από την οποία να προκύπτει ότι έχει εξοφληθεί το πρόστιμο (ολόκληρο ή τουλάχιστον το 30% αυτού), καθώς και σχέδια του μηχανικού στα οποία αποτυπώνονται οι αυθαιρεσίες. Σε περίπτωση που έχει γίνει τακτοποίηση αυθαιρεσιών με το Ν. 3843/2010, απαιτείται και η σχετική αίτηση του ιδιοκτήτη προς την Πολεοδομία με τις 3 σφραγίδες της περαίωσης της διαδικασίας.

8) Αν μεταβιβάζεται λόγω πωλήσεως οικόπεδο ή αγροτεμάχιο (με ή χωρίς κτίσμα), πρόσφατο τοπογραφικό διάγραμμα που να περιέχει τις δηλώσεις του Ν. 651/77 και του Ν. 1337/83 και συντεταγμένες Ε.Γ.Σ.Α '87. Επίσης τοπογραφικό διάγραμμα απαιτείται και για γονικές παροχές ή δωρεές όταν πρόκειται για αγροτεμάχια (με ή χωρίς κτίσματα) που βρίσκονται εντός ΖΟΕ.

9) Αν μεταβιβάζεται ακίνητο που εντάχθηκε στο σχέδιο πόλεως μετά το 1983 απαιτείται βεβαίωση από τον Δήμο του ακινήτου ότι έχει υποβληθεί δήλωση ιδιοκτησίας και αν έχει κυρωθεί η πράξη εφαρμογής απαιτείται και βεβαίωση ότι έχει εξοφληθεί η εισφορά σε χρήμα (ολόκληρη ή τουλάχιστον το 30% αυτής).

10) α) Πιστοποιητικό κτηματογραφούμενου ακινήτου για τις υπό ένταξη στο Κτηματολόγιο περιοχές και εφ' όσον έχει ολοκληρωθεί η Α' Ανάρτηση, ή β) Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος για τις κτηματογραφημένες περιοχές. Για την Καλλιθέα και τμήμα του Παλαιού Φαλήρου που ανήκουν στο Παλιό Κτηματολόγιο Πρωτευούσης χρειάζεται έγγραφο από το Γραφείο Κτηματολογίου Πρωτευούσης (Πανόρμου 2, Αμπελόκηποι, 2ος όροφος).

11) Πιστοποιητικό ενεργειακού επιθεωρητή ν. 3661/2008,για την ενεργειακή απόδοση κτιρίου, Ν.3661/2008,όπως τροποποιήθηκε καιισχύει και άρθρο 4 του Ν.4122/2013.

12) Συμβόλαιο κτήσης του ακινήτου που μεταβιβάζεται και πιστοποιητικό μεταγραφής.

13) Πλήρη στοιχεία ταυτότητας του μεταβιβάζοντος, επάγγελμα, διεύθυνση, ΑΦΜ και Δ.Ο.Υ εισοδήματος.

Β. Ο ΑΠΟΚΤΩΝ (ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ-ΤΕΚΝΟ-ΔΩΡΕΟΔΟΧΟΣ)

(1) Πλήρη στοιχεία ταυτότητας, επάγγελμα, διεύθυνση, ΑΦΜ και Δ.Ο.Υ που φορολογείται.

(2) Για απαλλαγή λόγω αγοράς πρώτης κατοικίας (μόνο στην πώληση και στην γονική παροχή)

α) Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.

β) Απλά αντίγραφα των δηλώσεων φόρου εισοδήματος (Ε1) των 3-5 τελευταίων ετών
γ) Απλά αντίγραφα όλων των Ε9 που έχουν υποβληθεί.

δ) Σύμφωνο συμβίωσης και πρόσφατη ληξιαρχική πράξη αυτού (εφ' όσον έχει συναφθεί τέτοιο σύμφωνο).

Η απαλλαγή α' κατοικίας χορηγείται μόνο εφ' όσον ο αγοραστής (και ο/η σύζυγος και τα ανήλικα παιδιά τους, σε περίπτωση που είναι έγγαμος) δεν έχει άλλη ή άλλες κατοικίες με συνολικό εμβαδόν (αθροιστικά) από 70 τ.μ.και άνω (ή 90 τ.μ. και άνω αν είναι έγγαμος + 20 τ.μ. για κάθε ένα από τα 2 πρώτα παιδιά + 25 τ.μ. για κάθε ένα από το 3ο παιδί και επόμενα) ή οικόπεδο εντός πόλεως. Αν τυχόν είχε τέτοια κατοικία ή οικόπεδο και τα πούλησε, θα πρέπει να προσκομίσει και το συμβόλαιο πώλησης μαζί με πιστοποιητικό μεταγραφής.

Επίσης η εν λόγω απαλλαγή χορηγείται μόνο μία φορά. Αν έχει χορηγηθεί απαλλαγή α' κατοικίας δεν μπορεί να ξαναζητηθεί, παρά μόνο αν πληρωθεί ο φόρος της τότε αγοράς ώστε να απαλλαγούμε από τον φόρο της σημερινής αγοράς.
Σε περίπτωση που υπάρχει ή υπήρχε άλλη κατοικία ή οικόπεδο στο Ε9, προσκομίζονται και τα σχετικά συμβόλαια απόκτησης αυτών, προκειμένου να διαπιστωθεί ότι δεν είχε χορηγηθεί απαλλαγή.

(3) Πόθεν έσχες

Σύμφωνα με τον Ν. 4305/2014 (άρθρο 48, με το οποίο αντικαταστάθηκε το άρθρο 32 του Ν. 4172/2013) ως αξία για την επιβολή του τεκμηρίου "ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ" κατά την αγορά ακινήτων από 31/10/2014 λαμβάνεται το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης (δηλαδή το τίμημα + τα έξοδα) όπως προκύπτει από τα οικεία πωλητήρια συμβόλαια (και όχι πλέον η αντικειμενική αξία του ακινήτου), εκτός αν από έλεγχο προκύψει μεγαλύτερο ποσό, οπότε λαμβάνεται υπ' όψιν το ποσό αυτό.

(4) ΦΜΑ (Φόρος Μεταβίβασης Ακινήτων)

Ο Φόρος Μεταβίβασης Ακινήτου καταβάλλεται στη αρμόδια ΔΟΥ πριν από τη υπογραφή του συμβολαίου, ώστε κατά την ολοκλήρωση του να υπάρχει το αποδεικτικό πληρωμής του φόρου. Ο φόρος υπολογίζεται από το συμβολαιογράφο σύμφωνα με την αξία του ακινήτου όπως αυτή προσδιορίζεται στο συμβόλαιο. Στην αγορά κατοικίας το ποσοστό του φόρου είναι 3%.

Για την αγορά νεόδμητων ακινήτων (πλην της πρώτης κατοικίας) με άδεια κατασκευής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά ο φόρος μετατρέπεται σε ΦΠΑ 24%.